Tot ziens Turkije

Vandaag, drie juli, verlaten we Turkije en gaan we een nieuw avontuur tegemoet in Georgië. We komen terug, want onze terugvlucht is vanuit Trabzon in Turkije aan de Zwarte Zee.

Toch aanleiding stil te staan bij enkele in het oog lopende Turkse kenmerken. Van de straat, want we hebben slechts enkele diepgaandere gesprekken gevoerd, omdat de taal een belemmering is.

Dat is misschien wel een eerste kenmerk:

- in Turkije wordt nauwelijks Engels gesproken. De enkeling die Duits spreekt heeft in Duitsland gewerkt. Of in Antalya of Alanya, waar ze door het werken met toeristen Engels en Duits hebben geleerd. Voor toeristen zoals wij, met vaak nogal wat vragen over de route en verblijfplaatsen onderweg is dit soms lastig;

- we zien onderweg veel ogenschijnlijk improductieve arbeid. Mensen, mannen moet ik zeggen, die zomaar wat zitten te wachten, ronddrentelen of thee drinken op terrasjes van theehuizen. Thee wordt hier echt de gehele dag door gedronken. Met hun kleine glaasjes pauzeren ze even van het werk, bij de receptie van de hotels drinken ze thee en onderweg roepen ze regelmatig of we geen thee willen;

- er wordt heel veel gerookt, vooral door mannen. In het westen van het land zagen we in café's zowel mannen als vrouwen fanatiek aan de waterpijp lurken;

- een chique hotel heeft hier een heel breed bed, een grote badkamer waar bijna alles in orde is, ( meestal is er wel een lamp die het niet doet, of er zijn geen haakjes om iets aan op te hangen, of de spiegel hangt te hoog) een bankstel op de kamer, een koelkastje en een uitgebreid ontbijt, dat bestaat uit brood en tomaat, komkommer, olijven, een paar soorten kaas, jam en hazelnootpasta en thee, soms op verzoek ook Nescafé;

- in een restaurant krijg je na het eten een vochtig doekje in een éénpersoons pakje, of bij het betalen worden je handen besprenkeld met Turkish Perfume, een soort 4711;

- tijdens de ramazan wordt er pas na zonsondergang gegeten. In de restaurants zie je over het algemeen vooral mannen. Na het eten is het druk op straat. De winkels zijn open en er wordt gewandeld en thee gedronken. Vrouwen zie je niet, behalve in de wat modernere stadjes, zoals Amasya en Kars;

- regelmatig wordt aan Frans gevraagd hoe oud hij is. Frans zegt dan altijd heel trouw ook mijn leeftijd, maar dat lijkt ze niet te interesseren. Een enkele keer krijgt Frans een hand en ik niet, maar dat heb ik niet vaak meegemaakt.

- Turkse mensen willen graag delen. Ze geven ons onderweg gratis thee, kersen, abrikozen, meloen. Ze groeten ons door middel van claxonneren of van verre roepen. En ze gaan graag een praatje met ons aan. Ze zijn oprecht geïnteresseerd in onze reis, in waar we vandaan komen. Er spreekt heel veel hartelijkheid uit. Ze zijn ook tolerant ten opzichte van ons, niet islamieten. We kunnen tijdens ramazan onderweg wat eten en drinken zonder probleem. Toch is dit schijn. Jonge mensen uit het veel lossere West-Turkije, besluiten hier in het oosten toch maar weer te gaan vasten en hun levenswijze aan te passen, omdat de maatschappelijke druk heel hoog is. We hebben een jonge Turkse ondernemer gesproken die een mooi modern koffiehuis had opgezet, met cappuccino, latte enz., maar dat wordt niet écht gewaardeerd, omdat het anders is.

- er is een heel groot verschil tussen het moderne West-Turkije en het veel behoudender streng Islamitische Oost-Turkije. Maar ook dat moet ik nuanceren. Het verschilt per plaats. De dorpen zijn sowieso traditioneel ingesteld, maar een behoorlijke stad als Erzurum is dat ook, terwijl het 200 km oostelijker gelegen Kars weer veel moderner oogt. De ontwikkelingen zijn wat ons betreft ongewis. Als we naar de ontwikkeling in ons eigen West- Europa kijken verwacht ik dat het land meer zal verwestersen, maar evengoed kan de islamisering toeslaan. Natuurlijk gun ik het land meer westerse invloed, maar ik ben duidelijk niet objectief...

We hadden een heerlijke tijd in Turkije en hebben het prachtige land en de aardige bevolking in ons hart gesloten.

Het zoontje van de verderop gestopte truckchauffeur komt ons zomaar watermeloen brengen.